30 June 2011

Το πρώτο κβάζαρ του Σύμπαντος



ΒΗΜΑ, 30/6/2011


Ομάδα ευρωπαίων αστρονόμων εντόπισε ένα κβάζαρ (ενεργό γαλαξιακό πυρήνα) που βρίσκεται σε απόσταση 13 δισ. ετών φωτός. Το ULAS J1120+0641 είναι το πιο μακρινό κβάζαρ που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα αφού δημιουργήθηκε μόλις 700 εκατομμύρια έτη μετά τη γέννηση του Σύμπαντος. Αν και οι επιστήμονες δεν μπορούν να είναι κατηγορηματικοί, εντούτοις εικάζουν ότι αυτό μπορεί να είναι το πρώτο κβάζαρ που δημιουργήθηκε στο Σύμπαν.

Αρχαίο και υπέρλαμπρο

Τα κβάζαρ είναι ενεργοί πυρήνες των γαλαξιών και όπως πιστεύουν οι αστροφυσικοί τροφοδοτούνται από μαύρες τρύπες. Τα κβάζαρ που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα είναι αρχαία, γεγονός που σημαίνει ότι για άγνωστους ακόμη λόγους όσο εξελισσόταν και αναπτυσσόταν το Σύμπαν οι γαλαξίες σταμάτησαν να παράγουν αυτές τις εντυπωσιακές κοσμικές δομές. Ευρωπαίοι ερευνητές μετά από πέντε έτη ερευνών εντόπισαν το κβάζαρ χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου στη Χιλή και το τηλεσκόπιο υπερύθρων KIT στη Χαβάη.

Τα στοιχεία που συνοδεύουν το ULAS J1120+0641 είναι άκρως εντυπωσιακά. Η μαύρη τρύπα του κβάζαρ έχει μάζα περίπου δύο δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου μας και 500 φορές μεγαλύτερη από τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας. Χαρακτηρισμοί όπως «υπέρλαμπρο» ή «εκτυφλωτικό» μάλλον δεν αρκούν για να περιγράψουν αυτό το κβάζαρ αφού σύμφωνα με τους ερευνητές έχει λαμπρότητα ίση με εκείνη 63 τρισεκατομμύριων άστρων σαν τον Ήλιο!