18 May 2010

Περί πνευματικότητας...

Η ποίηση είναι ένα λογοτεχνικό είδος, πολύ σημαντικό εννοείται, το οποίο όμως εμένα ποτέ δεν με συγκίνησε. Ακούω διαφόρους φίλους ότι έχουν γράψει ή γράφουν ποιήματα, εγώ ποτέ δεν το σκέφτηκα και πολύ λίγες φορές κατάφερα να διαβάσω βιβλία με ποιήματα. Δεν φταίνε τα ποιήματα, προφανώς, η δική μου συγκρότηση φταίει, αυτή που επέλεξα ή μου έτυχε.

Τώρα διαπιστώνω όμως μια ενδιαφέρουσα αξιοποίησή τους που δεν είχα σκεφτεί: να ερμηνεύονται έννοιες ασαφείς ή πολυσήμαντες που εξηγούνται κατά γούστο για να καταλήξει καθένας εκεί που θέλει.

Μια τέτοια έννοια είναι η λεγόμενη «πνευματικότητα», η οποία χρησιμοποιείται συχνά από θεολογίζοντες και δεν σημαίνει τίποτα ή σημαίνει ό,τι καπνίσει στον καθένα• την ταλαιπωρεί, μέχρι να καταλήξει σ’ αυτό που είχε εξ αρχής στο μυαλό του! Στο λεξικό Τεγόπουλου-Φυτράκη αναφέρεται ως ερμηνεία «η ύπαρξη πνευματικού περιεχομένου» και «πνευματικό» είναι κάτι που σχετίζεται με το πνεύμα. Άρα πνευματικότητα είναι αυτό που περιέχει κάτι που σχετίζεται με το πνεύμα… η μία λέξη ερμηνεύεται με την άλλη και η άλλη με την πρώτη κ.ο.κ. Αυτό που είπα αρχικά, δεν σημαίνει τίποτα.

Κι όμως ο ποιητής, εδώ κατά κύριο λόγο ο ζωγράφος, Γιάννης Τσαρούχης πρέπει να είχε καταλάβει αυτή την κενότητα της λέξης πνευματικότητα πολύ πριν γεννηθώ εγώ και έγραψε το έτος 1935 «Επτά (7) ποιήματα για την πνευματικότητα» (Ποιήματα 1934-1937, Εκδόσεις Άγρα, 1980).
Εδώ το πρώτο απ’ αυτά:

Ένας άνθρωπος έστησε μια πνευματικότητα κοντά στη θάλασσα.
Ήταν από τσίγκο, σ’ ένα τελάρο ξύλινο βαμμένο με λαδομπογιά.
Το βράδυ την έριξε ο αέρας και σκότωσε έναν περαστικό.

Το δεύτερο:

Είχε πει πως η δική του πνευματικότης δε φοβάται τίποτα, ήταν νέου συστήματος.
Το τελάρο ήταν από ξύλο εν συνδυασμώ με σιδερογωνιές.
Ήταν ωραία και μεγάλη, βαμμένη με ριπολίνα άσπρη, θαλασσιά και χρυσή.
Έγιναν και εγκαίνια. Υπήρχε κι ένας αρχιμανδρίτης.
Και χωρίς να φυσάει άνεμος, από κακό υπολογισμό, έπεσε η πνευματικότης την ώρα του αγιασμού. Το τί γίνηκε δεν περιγράφεται. Ο παπάς πληγώθηκε. Η γυναίκα
του δημάρχου έπαθε διάσειση. Τους πήγαν όλους στο νοσοκομείο.

Το τρίτο:

Οι άλλες πνευματικότητες που πέσανε, πέφτουνε γιατι κάτι τους λείπει. Κάποιος κακός υπολογισμός γίνεται.
Εγώ ετοιμάζω να στήσω μια καινούρια και είμαι αισιόδοξος. Μα κι αν πέσει θα κάνω μιαν άλλη, ακόμα πιο τέλεια. Ξέρω καλά την τέχνη μου.
Ωραίο πράγμα η ποίηση, δίνει νόημα και σε ανύπαρκτα πράγματα.