16 December 2008

«Amadeus»


Με την εφημερίδα «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» της περασμένης Κυριακής μοιράστηκε το DVD με την ταινία «Amadeus» για τη ζωή του W.A. Mozart και τον θρυλούμενο ανταγωνισμό με τον συνθέτη A. Salieri. Το ενημερωτικό κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα, έχει ως εξής:

Η ταινία των 8 Οσκαρ για τη ζωή και το έργο του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ αυτή την Κυριακή εντελώς δωρεάν μαζί με την εφημερίδα. Η μουσική, η τρέλα, το πάθος και η ζήλια κατακλύζουν το «Amadeus», την πολυβραβευμένη ταινία που προσφέρει το «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» την επόμενη εβδομάδα στους αναγνώστες του.

Ο Μίλος Φόρμαν κέρδισε το Οσκαρ Σκηνοθεσίας για την ιστορία του διάσημου μουσικοσυνθέτη Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ενώ ο καταπληκτικός Φ. Μάρεϊ Άμπρααμ έλαβε το Οσκαρ Α' ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του ως ο ανταγωνιστής του Μότσαρτ, Αντόνιο Σαλιέρι.

Η επιτυχία του «Amadeus» ίσως δεν είναι τυχαία αν σκεφτεί κανείς πως πίσω από την παραγωγή κρύβεται ο Σόλ Ζάεντς ο οποίος, μεταξύ άλλων, έχει κάνει την παραγωγή για γνωστές και αγαπημένες ταινίες, όπως η «Φωλιά του κούκου», η «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» και ο «Αγγλος ασθενής». Πρόκειται δε για μια ταινία η οποία είχε κατακτήσει τη χρυσή τριάδα: κριτικούς, κοινό και box office.

Ανατρέχοντας στη ζωή του Μότσαρτ από τα πρώτα του βήματα ως παιδί-θαύμα της μουσικής και εστιάζοντας περισσότερο στην ενήλικη σταδιοδρομία του έως το τραγικό του τέλος, ο σκηνοθέτης Μίλος Φόρμαν μεταφέρει τον θεατή σε ένα φαντασμαγορικό παρελθοντικό χρόνο, προσέχοντας ακόμη και την πιο παραμικρή λεπτομέρεια στην αναπαράσταση της εποχής, και φροντίζοντας να μας χαρίσει ταυτόχρονα εκπληκτικά κουστούμια και περούκες που ταιριάζουν με τα εξίσου εντυπωσιακά σκηνικά του (τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν στην πανέμορφη Πράγα).

Ενα από τα πολλά πλεονεκτήματα της ταινίας είναι ο ίδιος ο χαρακτήρας του Μότσαρτ. Πέρα από την εξαιρετική και ιδιότυπη ερμηνεία του Τομ Χαλς, ο ρόλος είναι κατασκευασμένος με τέτοιον τρόπο ώστε μπροστά μας να ξεδιπλώνεται ένας άνθρωπος και όχι ένας απρόσιτος ταλαντούχος θεός.

Ο Μότσαρτ ήταν μια ιδιοφυΐα αλλά όπως και οι υπόλοιπες ιδιοφυΐες δεν καταλάβαινε το μέγεθος του χαρίσματός του, γι’ αυτό και συμπεριφερόταν σαν ανέμελο παιδί. Σχεδόν σαν ένας αναρχικός, σαν ένας πανκ του 18ου αιώνα, ο Μότσαρτ μπαινόβγαινε στα παλάτια και μιλούσε με τον αυτοκράτορα και τους αυλικούς σαν να μιλούσε με τους κολλητούς του, εκπλήσσοντας τους πάντες με την «αναίδεια» και τον αντικομφορμισμό του. Η αγάπη του για το αλκοόλ, τις γυναίκες και το παιχνίδι τον καθιστούν έναν από εμάς, έναν άνθρωπο με καθημερινή, οικεία συμπεριφορά, ο οποίος τυχαίνει να είναι ταυτόχρονα και ένα σπάνιο ταλέντο.

Ενα από τα βασικά θέματα στην ταινία είναι η ηθική ευθύνη, όπως εκφράζεται από τον ανταγωνισμό του Σαλιέρι απέναντι στον Μότσαρτ και όλες τις δολοπλοκίες που στήνει ο πρώτος για να καταστρέψει και να εκμεταλλευτεί το έργο του δεύτερου. Μπορεί τελικά ο Σαλιέρι να επιτυγχάνει τον στόχο του, αλλά δεν μπορεί να διαφύγει από τις ηθικές επιπτώσεις, οι οποίες και θα τον κατατρύχουν έως το τέλος της ζωής του.

Ενας τρίτος πρωταγωνιστής στην ταινία είναι η ίδια η μουσική του Μότσαρτ, με τις πιο γνωστές μελωδίες του να συμπληρώνουν ιδανικά τη δράση - ιδίως κατά την κλιμάκωση στο τέλος, οπότε ακούγεται η Ενάτη Συμφωνία, είναι αδύνατο να ελέγξεις το ρίγος που διατρέχει το κορμί σου.

Και εδώ είναι που πρέπει να σημειωθεί μία ακόμη επιτυχία του «Amadeus» που κατάφερε να μεταδώσει εκείνο το οποίο γονείς και καθηγητές πάσχιζαν επί χρόνια να περάσουν στα παιδιά τους και όχι μόνο: την αγάπη για την κλασική μουσική.

Με τη μελετημένη ανάδειξη της αξεπέραστης μουσικής του Μότσαρτ, τις υπέροχες ερμηνείες των ηθοποιών του, την ανατροπή των στημένων, κλασικών προτύπων αναπαράστασης των ταλαντούχων προσωπικοτήτων ως ανώτερων πορσελάνινων όντων, και την προσεγμένη αναπαράσταση της εποχής, ο Μίλος Φόρμαν μας προσφέρει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, αναζωογονητικά πορτρέτα σε βιογραφική ταινία, η οποία μπορεί να μην ανταποκρίνεται, ως προϊόν μυθοπλασίας, 100% στην πραγματικότητα, παρέχει ωστόσο μία άκρως πιστευτή και κυρίως ψυχαγωγική εκδοχή της πραγματικότητας, η οποία πείθει -αν μη τι άλλο- ως μία 100% επιτυχημένη και απολαυστική κινηματογραφική εμπειρία.