22 April 2008

Το ταμπού της κλωνοποίησης

(του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 13/4/2008)

Ποιος θυμάται τη Λούις Μπράουν; Ποιος θυμάται τους θρήνους και φόβους που διατυπώθηκαν το 1978 όταν γεννήθηκε το πρώτο «παιδί του σωλήνα» (όπως είχε ονομαστεί τότε από τα ΜΜΕ) ή το πρώτο «παιδί από τεχνητή γονιμοποίηση», όπως λέμε σήμερα; Σήμερα η Λούις Μπράουν είναι ένα από τα χιλιάδες παιδιά που γεννήθηκαν in vitro, μια τριαντατριάχρονη με τα προβλήματα και τις χαρές που έχουν όλες οι γυναίκες στην ηλικία της. Αν βρεθεί σε μπαρ κανείς δεν θα τη θυμηθεί. Δεν είναι σε τίποτε ξεχωριστή από τους άλλους ανθρώπους.

Ποιος θυμάται την «Ντόλι»; Ποιος θυμάται τους θρήνους και τα σενάρια καταστροφής που γράφτηκαν μόλις οι δύο Σκωτσέζοι επιστήμονες αποκάλυψαν στον κόσμο ότι κλωνοποίησαν το πρώτο θηλαστικό; Δώδεκα χρόνια μετά οι ειδήσεις για τον κλωνισμό και άλλων θηλαστικών περνούν στα ψιλά των εφημερίδων. Η βιοτεχνολογία γίνεται ειδησεογραφική ρουτίνα.

Είναι σίγουρο ότι η επόμενη μιντιακή έκρηξη θα γίνει μόλις κάποιος ανακοινώσει ότι κλωνοποίησε άνθρωπο. Για τον Ρόναλντ Γκριν, καθηγητή βιοηθικής στο πανεπιστήμιο του Ντάρμουθ, η ημέρα αυτή δεν είναι μακριά. Η τεχνολογική εξέλιξη είναι ταχύτατη και σίγουρα κάποιοι ετοιμάζονται να διαβούν τον Ρουβίκωνα. Για τον ίδιο βέβαια θα ήταν πιο επιθυμητό να γίνει αυτή η έρευνα ανοιχτά: κάπου στις HΠA, στον Kαναδά, στην Eυρώπη ή στην Iαπωνία, όπου υπάρχουν κρατικές υπηρεσίες που επιβλέπουν προσεκτικά τις επιπτώσεις των πειραμάτων. Οι νομικές απαγορεύσεις όμως κάνουν πιο πιθανή τη λιγότερο επιθυμητή εκδοχή: να γίνει αυτή η έρευνα λαθραία σε κάποιο απομακρυσμένο εργαστήριο offshore όπου ένα απελπισμένο για να αποκτήσει παιδί ζευγάρι θα εναποθέσει τις ελπίδες του στα χέρια κάποιου ερευνητή που θα επιζητεί τη δόξα και την άμεση αναγνώριση.

[...]

Κάθε πολιτισμός κατατρύχεται από τον «μύθο του Προμηθέα». Πολύ περισσότερο ο δυτικός. Ο διευθυντής της επιστημονικής επιθεώρησης «Σκέπτικ», Μάικλ Σέρμερ δεν πολεμά μόνο την ψευδοεπιστήμη και τις μεταφυσικές αντιλήψεις. Εξεγείρεται ενάντια σε απαγορεύσεις που φρενάρουν την επιστημονική πρόοδο. «Oι τεχνοφοβικοί», έγραφε παλιότερα, «που αντιστέκονται σε κάθε είδους περιπέτεια στην απαγορευμένη γνώση, παρουσιάζουν το μέλλον ως μια επιστημονική κόλαση όπου όρνια θα κατατρώγουν τα σωθικά μας στην αιωνιότητα. Aς το σκεφθούμε για μια στιγμή.

H μαζική υστερία και ο ηθικός πανικός που συνοδεύει τον κλωνισμό, δεν είναι τίποτε περισσότερο από την κοινή στην ιστορία απόρριψη όλων των νέων τεχνολογιών, συνοδευόμενη με επιπλέον άγχος που παράγεται όταν οι ιατρικές πρόοδοι πετούν πολύ κοντά στον Ηλιο της Θρησκείας. «Mόνο ο Θεός μπορεί να το κάνει αυτό», λένε οι θρησκευτικοί Λουδίτες. «Mόνο η Φύση μπορεί να το κάνει αυτό», λένε οι κοσμικοί Λουδίτες.

Στην πραγματικότητα όμως η φύση ήδη κλωνοποιεί ανθρώπους. Aποκαλούνται δίδυμοι. Γιατί οι ηθικολόγοι δεν ζητούν τη νομοθετική απαγόρευση της τεκνοποίησης δίδυμων; Γιατί γίνεται φυσικά και σύμφωνα με τον Nόμο του Λουδιτισμού: «Mόνο ο Θεός/η φύση μπορεί να το κάνει αυτό.»

Aνοησίες! Oι περισσότεροι από μας είμαστε ζωντανοί επειδή προόδευσε η ιατρική και οι πρακτικές προσωπικής υγιεινής διπλασίασαν τον μέσο όρο ζωής τον τελευταίο αιώνα.

Tι θεϊκό ή φυσικό έχει η μεταμόσχευση καρδιάς ή πνευμόνων, το τριπλό μπαϊπάς, και οι τεχνολογίες που βοηθούν τη γέννηση; Aπολύτως τίποτε! Kι όμως. Aποδεχόμαστε με χαρά αυτές τις προόδους γιατί τις συνηθίσαμε και –ακόμη πιο σημαντικό– ευεργετηθήκαμε από αυτές.» (πλήρες κείμενο >>>)