01 October 2006

Η Φύση είναι ατελεύτητα υπέροχη...

... ...

Στην Δυτική του εκδοχή, ο Θεός παρουσιάζεται ως ένας ώριμος, εύρωστος ασπρομάλλης, με μακριά λευκή γενειάδα, μειλίχια έκφραση και επιβλητική φωνή. Η περιγραφή θα μπορούσε κάλλιστα να αφορά τον Αμερικανό φιλόσοφο, καθηγητή του πανεπιστημίου Tufts, Ντάνιελ Ντένετ (Daniel Dennet), τουλάχιστον μέχρι να αρχίσει να ξεδιπλώνει τις σκέψεις του... Κάθε φορά, που ο Ντάνιελ Ντένετ αποφασίζει να εκθέσει δημόσια τις απόψεις του, οι αντιδράσεις -είτε θετικές είτε αρνητικές- παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας. Οι οπαδοί του, που τους αρέσει να αυτοαποκαλούνται «ευφυείς» («brights»), βρίσκουν στις θεωρητικές του προσεγγίσεις την απελευθερωτική δύναμη μιας θεωρίας που, απαλλαγμένη από δογματικούς περιορισμούς και υπερφυσικές ανησυχίες, αποτελεί έναν ύμνο στην επιστημονική σκέψη. Οι επικριτές του μιλούν για έναν αυτάρεσκο αγνωστικιστή που υπεραπλουστεύοντας τα πιστεύω αιώνων, προσπαθεί να γίνει Θεός στη θέση του Θεού. Και οι δύο πλευρές πάντως, για τους δικούς της λόγους η κάθε μία, σπεύδουν να διαβάσουν τα βιβλία του, που σε καιρούς που η φιλοσοφία μοιάζει να είναι ξεπερασμένη φιγουράρουν στις λίστες των best sellers, εξασφαλίζοντάς του συμβόλαια εκατομμυρίων δολαρίων.

Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Λύνοντας τα Μάγια, η Θρησκεία ως Φυσικό Φαινόμενο» (Breaking the Spell, Religion as a Natural Phenomenon), εκδόσεις Viking Adult, 2006, έχει προκαλέσει τεράστια αναταραχή στην αμερικανική κοινή γνώμη. Σε μία εποχή που ακόμα και η διδασκαλία της εξελικτικής θεωρίας στα σχολεία αποτελεί ταμπού και μέγιστο πολιτικό ζήτημα για τη νέο-συντηρητική αμερικανική ενδοχώρα, ο Ντάνιελ Ντένετ επιχειρεί να εξηγήσει επιστημονικά τους λόγους που μας οδήγησαν να κατασκευάσουμε τη θρησκεία. Σε μία εποχή που ο Θεός έχει γίνει μόδα, εκείνος προτιμά να μιλάει για τον φίλο του Φρεντ.

- Εν αρχή ην...

- Εν αρχή ην το Big Bang και μετά δημιουργήθηκαν οι γαλαξίες, τα ηλιακά συστήματα με τους πλανήτες, και σε κάποιους πλανήτες, δεν ξέρουμε σε πόσους αλλά μπορούμε να είμαστε βέβαιοι τουλάχιστον για έναν, δημιουργήθηκε η ζωή.

- Και ποιος ήταν υπεύθυνος για όλα αυτά;

- Κανείς. Δεν υπήρχαν ούτε άνθρωποι, ούτε καγκουρό εκεί γύρω. Και ούτε κάποιο καγκουρό ούτε κάποιος άνθρωπος ούτε οτιδήποτε άλλο ήταν υπεύθυνο για τη δημιουργία του κόσμου. Απλώς συνέβη.

- Υπ’ αυτή την έννοια, ποιος, ή μάλλον τι είναι ο Θεός;

- Ο όρος «Θεός» χρησιμοποιείται ως όνομα σε τόσο πολλές διαφορετικές αντιλήψεις και για να περιγράψει τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα, που σχεδόν μοιάζει με κακό ανέκδοτο. Για κάποιους ο θεός είναι ένα πρόσωπο και, μάλιστα, αρσενικού γένους. Για κάποιους άλλους Θεός είναι μία δύναμη και όχι κάτι στο οποίο μπορείς να μιλήσεις ή το οποίο μπορεί να επέμβει με κάποιο τρόπο. Οι ιδέες αυτές είναι καταφανώς διαμετρικά αντίθετες. Μεταξύ αυτών των δύο υπάρχουν ένα σωρό άλλες, τόσες που το όλο πράγμα καταλήγει γελοίο. (πλήρες κείμενο συνέντευξης εδώ>>>)